بررسي منابع و اقوال تاريخي پيرامون وفات حضرت زينب«س»
علت اصلی وفات ام المصائب حضرت زینب(س) کاملا مشخص نیست و در این باره گمانه های مختلفی وجود دارد.حضرت زينب (س) بنابر مشهورترين نظر تاريخي ۱۸ ماه بعد از شهادت امام حسين (ع)،زندگي كرده و در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجري قمري وفات كردند. منابع تاريخي 2 احتمال براي وفات حضرت زينب(س)بعد از واقعه عاشورا مطرح كرده اند در احتمال اول تاريخ وفات حضرت زينب (س) 15 رجب سال 65 هجري بوده و در احتمال دوم 15 رجب سال 62 هجري كه 18 ماه پس از واقعه جانسوز عاشورا است. در منابع تاريخي آمده كه احتمال دوم در بين علما مشهورتر است.
خفه شدن در آب، مسموميت توسط عوامل يزيد و وفات به دليل بيماري 3 احتمال تاريخي پيرامون نحوه رحلت حضرت زينب (س) است.که احتمال اول،یعنی خفه شدن آن حضرت در آب احتمالا ساختگی است.ولی احتمال شهادت حضرت،توسط عوامل يزيد احتمالي دور از ذهن نيست اما دليل قطعي تاريخي براي اين روايت ديده نشده است.احتمال سوم،یعنی بیمار شدن حضرت مهم ترین و قابل قبول ترین سند تاریخی برای وفات ایشان است.در اين احتمال حضرت زينب (س) بر اثر بيماري و يا مصائب و سختي هايي كه از واقعه عاشورا به آن دچار شدند در سن 56 سالگي در شام وفات و يا به شهادت رسيدند.
محل دفن حضرت زینب (س)
راجع به محل دفن حضرت زينب (س)سه نظر وجود دارد:
1- مدينه منوره ، كنار قبور خاندان اهل بيت عصمت و طهارت يعنى بقيع ؛
2- قاهر مصر؛
3- مقام معروف و مشهور در قريه (راويه) واقع در منطقه غوطه دمشق .
قول اول : ظاهرا هيچ مدركى به جز حدس و تخمين ندارد، و مبتنى بر اين نظريه احتمالى است كه چون حضرت زينب (س) پس از حادثه كربلا به مدينه مراجعت كرده است.چنانچه رويداد تازه اى پيش نيامده باشد،به طور طبيعى در مدينه از دنيا رحلت كرده و نيز به طور طبيعى در بقيع آرامگاه خاندان پيغمبر (ص ) دفن شده است.
در مورد قول دوم نيز، كه مصر باشد،مدرك درستى در دست نيست.بر این اساس حضرت زینب(س) به علت افشاگری علیه دستگاه بنی امیه، مجبور شد که مدینه را ترک کند، از این رو مصر را انتخاب کرد و در آن جا ساکن شد و همان جا از دنیا رفت، «سیده زینب» در شهر قاهره هم اکنون زیارتگاه مجلل و با شکوهی است.
اما اين قبر متعلق به زينب بنت يحيي بن حسن الانور ابن زيدابن حسن ابن علي بن ابيطالب است كه به دليل تشابه اسمي با حضرت زينب (س) عقيله بني هاشم اشتباه گرفته شده است.
با تضعيف اقوال فوق ، اعتبار قول سوم ثابت مى شود كه قبر حضرت زينب (س) را در شام،واقع در هفت كيلومترى جنوب شرقى دمشق،مى داند. در آن جا بارگاه و مرقد بسيار باشكوهى به نام حضرت زينب (س) دختر اميرالمؤ منين (ع) وجود دارد كه همواره مزار دوستان اهل بيت و شيعيان و حتى غير شيعيان بوده است . آنچه از تاريخ به دست مى آيد، قدمت بسيار بناى اين مزار است كه حتى در قرن دوم نيز موجود بوده است،زيرا بانوى بزرگوار؛سيده نفيسه،همسر اسحاق مؤتمن فرزند امام جعفر صادق (ع) به زيارت اين مرقد مطهر آمده است.
