تعریفی از شبکه های اجتماعی
شبکه اجتماعی یک سرویس بر خط ، پلتفرم یا یک وب سایت اینترنتی است که در آن یک رابطه اجتماعی توسط کاربران انجام می شود مانند: اشتراک علاقه ها ، فعالیت ها ، پیشینه ها و رابطه های زندگی. این شبکه معمولا هر کاربر دارای یک پروفایل به همراه پیوند شخصی و بسیاری از سرویس های اضافی میباشد. اکثر شبکه های اجتماعی بر پایه وب میباشند و سرویس های خود را به ازای استفاده از اینترنت ارایه می دهند.
دسته اصلی این سرویس ها شبکه هایی که شامل دسته بندی مکانی مانند مکان تحصیلی قبلی و ایده اتصال با دوستان و سیستم پیشنهادی بر اساس واقعیت است.
شبکه‌های اجتماعی فضایی آنلاین هستند که بر ساخت و بازتاب روابط اجتماعی میان افراد تمرکز دارند و کاربران در این فضا به تبادل علاقه ها و فعالیت هایشان می پردازند.
معروف ترین شبکه های اجتماعی فیسبوک ، تویتتر و گوگل پلاس هستند.
تاریخچه شبکه های اجتماعی اینترنتی
نخستین بار مفهومی با عنوان شبکه‌های اجتماعی اینترنتی با شکل امروزی در سال 1960 در دانشگاه ایلی نویز در ایالت متحده امریکا مطرح شد.
پس از آن در سال 1997 نخستین شبکه اجتماعی به نام سیکس دیگریز دات کام راه اندازی شد. این سایت به کاربرانش اجازه ساخت پروفایل داد تا آنها بتوانند لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. البته این سایت موفق نبود و بعد از سه سال متوقف شد.
در سال 2004، سایت های شبکه اجتماعی فرنداستر با 7 میلیون کاربر و مای اسپیس با 2 میلیون کاربر صاحب بیشترین کاربران در شبکه های اجتماعی بودند. در همین سال شبکه اجتماعی فیس بوک توسط مارک زوکربرگ در خوابگاه دانشگاه هارواد راه اندازی شد.
سال 2006 سال گسترش روز افزون کاربران و بازدیدکنندگان شبکه‌های اجتماعی بود. در این سال دسترسی عمومی مردم به فیس بوک آزاد شد زیرا در دو سال قبل، این سایت تنها به صورت پایلوت در دانشگاه هارواد استفاده می‌شد، همچنین توییتر نیز در این سال پا به عرصه وب سایت های اجتماعی گذاشت.
تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر زندگی فردی و اجتماعی
نقطه اشتراک میان تمامی تهدیداتی که در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد؛ اعتماد زیادی است که کاربران به برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی، لینک‌ها، تصاویر، فیلم‌ها و فایل‌های اجرایی که از طرف دوستان آنها ارسال شده است، دارند.
گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی در میان کاربران اینترنت، نیازمند بررسی رفتارهای فردی و اجتماعی انسان‌هاست. افزایش توجه کاربران اینترنتی به شبکه‌های اجتماعی و رشد این سایت‌ها در فضای مجازی در سال‌های اخیر موجب شده مطالعات علمی درباره‌ی شبکه‌های اجتماعی در مراکز دانشگاهی و پژوهشی مورد توجه قرار گیرد
شبکه‌های اجتماعی علاوه بر شکل‌دهی جدید به عرصه و فضای تعاملات رودرروی اجتماعی واکنش‌های میان فردی، نقش مهمی هم در نحوه انجام تعاملات شغلی و تجاری ایفا می‌کنند
«مایکل وسچ» انسان‌شناس فرهنگی «دانشگاه ایالتی کانزاس» جوامع قبیله‌ای را با شبکه‌های اجتماعی مقایسه کرده و می‌گوید: در فیسبوک نیز همانند فرهنگ قبیله ای، مردم هویت خود را با تعریف رابطه‌شان با دیگر افراد معرفی می‌کنند.
در بحث از آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی، نکته‌ی حائز اهمیت، ریسک بسیار بالای این گونه شبکه‌ها از لحاظ آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی میباشد
نتایج بررسی‌ها تایید می‌کند که ماری‌جوانا و فیسبوک به یک اندازه باعث ایجاد حس کاذب خوشی و خودشیفتگی می‌شوند در حالی که در واقعیت، زندگی کاربران را بهتر نمی‌کنند. طبق نتایج این مطالعه در دانشگاه میشیگان، هرچه کاربر فیسبوک جوان‌تر باشد، بیشتر با مشکلات روانی مواجه می‌شود
شبکه های اجتماعی روزانه 150 میلیون پوند به اقتصاد کشور انگلستان لطمه می زنند. بخش عمده این ضرر، مربوط به وقتی است که افراد صرف گشت زنی در این سایت ها می کنند. اما آیا این سایت ها کاملاً بدون بازده هستند؟ مطمئناً این طور نیست. اگر این طور بود، تعداد کاربران سایتی مثل فیس بوک نمی توانست از مرز 100 میلیون کاربر بگذرد و بدون شک به خاطر یک نیاز است که بعد از رفع فیلتر،این سایت در کمتر از دو سه ماه به یکی از پرمشتری ترین سایت ها در ایران تبدیل می شود
طبق جدیدترین مطالعه ای که در خصوص رسانه های اجتماعی و تاثیر آنها بر زندگی افراد انجام شده است، شبکه های اجتماعی نظیر فیسبوک و توییتر قادر خواهند بود تا انرژی کاربرانشان را تخلیه کرده و آنها را با اختلالاتی روبرو کنند.
طبق آمارها و ارقام به دست آمده از این پژوهش، تاثیر شبکه های اجتماعی بر زندگی کاربران تا حدی گسترده شده است که بر سایر جوانب و ابعاد زندگی این افراد تاثیر گذاشته است.
بر این اساس ارسال یک پیام بر روی شبکه های اجتماعی در هنگام رانندگی ۳۸ درصد زمان واکنش افراد را کاهش می دهد. درحالیکه این زمان بسیار بیشتر از نوشیدن و یا سیگار کشیدن هنگام رانندگی است.
همچنین ۴۵ درصد از کاربران شبکه های اجتماعی چنانچه به اینترنت و بعد از آن صفحه شخصی خود در شبکه های اجتماعی دسترسی نداشته باشند، احساس نگرانی و اضطراب می کنند و از همه اینها بدتر اینکه ۶۴ درصد از این کاربران، درخواست دوستی افراد غریبه را نیز به راحتی می پذیرند.
طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق کاربران هنگام خاموش کردن تلفن همراه خود و یا اجتناب از استفاده از اینترنت، علائم و نشانه های افرادی را دارند که در تلاش برای ترک مواد مخدر هستند
زنان نیز به عنوان بخشی از کاربران شبکه‌های اجتماعی که روز به روز بر تعدادشان اضافه می‌شود از این تأثیر، دور نیستند و ناخودآگاه تحت تأثیر اجتماعات مربوط به این شبکه‌ها قرار می‌گیرند.
نتایج آخرین پژوهش انجام شده در کشور بیانگر آن است که میان عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان ارتباط مستقیمی وجود دارد. ۶/۳۰ درصد مردان و ۳/۴۱ درصد زنان معتقدند شبکه های اجتماعی اینترنتی توانسته است به میزان بالایی در نوع ادبیات افراد جامعه موثر باشد. همچنین ۵/۴۹ درصد زنان و ۴/۴۱ درصد مردان بر این باور هستند که عضویت در شبکه های اجتماعی اینترنتی در مقادیر متوسط به بالا توانسته است بر سبک پوشش ایشان در جامعه موثر باشد.
اتلاف شدن وقت در شبکه های اجتماعی
آیا شبکه‌های اجتماعی وقت تلف می‌کنند؟
ساعت‌ها وقت گذراندن در پشت کامپیوترهای شخصی و گشت‌وگذار در فضای مجازی و گپ‌وگفت و تعامل با دوستان اینترنتی و گم شدن میان انبوهی از اخبار و اطلاعات، باعث فاصله گرفتن از دنیای واقعی شده، و گاه حس می‌شود که قسمت‌هایی جدی از زندگی شخصی افراد، فدای زندگی مجازی‌شان می‌شود.
فرض کنید من امروز صبح یک صفحه شخصی برای خودم در یکی از این شبکه ها ساخته ام. هدف اصلی من این است که دوستان دوران مدرسه و دانشگاه را پیدا کنم و ببینم هر کسی چه کار می کند. بعد از ساختن صفحه، سعی می کنم با چند کار کوچک صفحه ام را برای دیگران جذاب کنم. یک عکس از خودم به صفحه اضافه می کنم، به وبلاگم لینک می دهم، می نویسم در کدام شرکت کار می کنم، هر چند ساعت یک بار چیزی که در فکرم هست را روی «دیوار» صفحه ام می نویسم و در نهایت برای هرچه جذاب تر کردن جریان، می نویسم متاهلم و به صفحه همسرم هم لینک می دهم. حالا کافی است به دنبال دانشگاه محل تحصیلم جست وجو کنم تا گروه دانشجویان آنجا را پیدا کنم. بعد هم عضو آن گروه می شوم و تمام کسانی را که از دانشگاه می شناختم به فهرست دوستانم اضافه می کنم. تقریباً 10 ساعت بعدی زندگی من به این خواهد گذشت که به صفحه فرد فرد آنها سر بزنم و خزه را در بیاورم که چه کسی با چه کسی ازدواج کرده، کجا کار می کند و هنوز در ایران است یا مهاجرت کرده به جایی دیگر.
کافی است یک هفته دیگر هم شبانه روز جست وجو کنم تا بتوانم اکثر همکاران، آشناها، فامیل، افراد مشهور و... را هم به فهرست دوستانم اضافه کنم. هفته بعد با ای میل زدن به دوستان غایب در سایت و دعوت آنها به پیوستن به شبکه اجتماعی جدید سپری خواهد شد
کاربران ساعت‌های بسیاری را برای چت کردن با دوستانشان و چک کردن صفحه شخصی در شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند.
در واقع چک کردن صفحه شخصی، مطالعه‌ی به روزرسانی‌های دوستان مختلف و نظر دادن روی عکس‌ها و فیلم‌های دیگران، به عادتی ناخودآگاه تبدیل شده است که در کوتاه مدت تمرکز افراد بر امور جاری زندگی و یا فعالیت‌های شغلی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد
در برخی مطالعات که هزینه‌های فیس بوک را بر اقتصاد مورد بررسی قرار داده اند، این هدر رفت سرمایه خود را نمایان‌تر ساخته است.
برای مثال در پیمایشی که روی ۳۵۰۰ شرکت بریتانیایی انجام شده است؛ ماهانه ۲۳۳ میلیون ساعت وقت بر اثر استفاده کارمندان از شبکه‌های اجتماعی اتلاف شده است
آمریکایی‌ها بیشترین استفاده کنندگان شبکه های اجتماعی هستند ،این کاربران ۱۶ دقیقه از هر ساعت آنلاین خود را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کنند که در مقایسه با دیگر کاربران زمان قابل توجهی در یک ساعت آنلاین است. بریتانیایی‌ها ۱۳ دقیقه و استرالیایی‌ها ۱۴ دقیقه از زمان خود را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنند.
ودر آخرشبکه های اجتماعی برای هرکسی یه کاربردی داره، وقت تلف کردن، سرگرم شدن، پیدا کردن دوست، فعالیت های اجتماعی و سیاسی، دنبال همسر بودن... در نهایت اینکه اگرچه استفاده از شبکه های اجتماعی جزئی از زندگی روزمره کاربران شده است و حتی به اعتقاد آنها زندگی بدون وجود این شبکه ها معنای واقعی خود را از دست داده است اما به شما توصیه می کنیم به شبکه های اجتماعی اجازه ندهید تا شما را درگیر خود کنند بلکه این شما باشید که آنها را تحت کنترل خود در بیاورید.
گردآورنده:
محمد علی پور حقیقی
علوم تحقیقات فارس
